Dünyanın en zengin yüzde 1’inin lüks yatları, özel jetleri ve kirletici endüstrilere yaptığı yatırımları, 5 milyar insandan daha fazla karbon üretiyor.
Oxfam‘ın yayımladığı yeni analiz, dünyanın en zengin yüzde 1’inin yüksek karbon emisyonlarının, açlığı, yoksulluğu ve aşırı ölümleri artırdığını gösteriyor. Lüks yatlar, özel jetler ve kirletici endüstrilere yapılan yatırımlar nedeniyle dünyanın en zengin insanlarının tüketimi, küresel ısınmayı 1,5C ile sınırlamayı giderek zorlaştırıyor.
Değişen iklime karşı izole edilmiş, klimalı hayatlar yaşayan ve çoğunlukla küresel kuzeyde yaşayan en zengin yüzde 1’lik kesim, nüfusun üçte ikisini oluşturan ve çoğunlukla küresel güneydeki daha fakir ülkelerde yaşayan 5 milyar insandan daha fazla karbon kirliliği üretiyor.
Analizde , Dünya’daki herkesin gezegeni ısıtan gazları ortalama bir milyarderle aynı oranda salması durumunda, 1,5 santigrat derece sınırında kalmak için gereken kalan karbon bütçesinin iki günden daha kısa bir sürede tükeneceği belirtiliyor. Karbon emisyonlarının bugünkü gibi devam etmesi durumunda ise, 1.5 C sınırı için dört yıl gibi bir süre öngörülüyor.
“Karbon eşitsizliği”ne odaklanan çalışma, hükümetlere aşırı tüketimi azaltmak, temiz enerjiye geçiş için gelir elde etmek ve küresel ısınmadan en çok etkilenenlere tazminat ödemek amacıyla aşırı zenginleri vergilendirme çağrısında bulundu.
Araştırmaya göre, dünyanın en zengin elli milyarder ortalama olarak üç saatten kısa bir sürede, ortalama bir İngiliz vatandaşının tüm yaşamı boyunca ürettiğinden daha fazla karbon emisyonu üretiyor.
Bu kişiler, ortalama olarak, tek bir yılda 184 özel jet uçuşu gerçekleştiriyor ve havada 425 saat geçiriyor. Bu da dünyadaki ortalama bir insanın 300 yılda üreteceği kadar karbon üretiyor. Lüks yatlar ise, geçen yıl ortalama bir insanın 860 yılda üreteceği kadar karbon üretti.
Örneğin, Amazon‘un kurucusu Jeff Bezos‘un iki özel jeti, 12 aylık bir süre zarfında yaklaşık 25 gün havada kaldı ve bir ABD’li Amazon çalışanının 207 yılda salacağı karbondioksit miktarına eşit karbon salımı gerçekleştirdi.Dünyanın en z engin ikinci kişisi ve Tesla CEO’su Elon Musk‘ın iki jeti , aynı sürede ortalama bir insanın 834 yıllık emisyonuna eşdeğer CO2 emisyonu üretti. Walmart perakende zincirinin varisi olan Walton ailesinin üç yatının bir yılda toplam karbon ayak izi ise 18.000 ton. Bu miktar, 1.714 Walmart mağaza çalışanının karbon ayak izine denk düşüyor.
Oxfam, İşçi Partisi hükümetinin açıklayacağı ilk bütçe açıklaması öncesinde İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves‘e, iklim kriziyle mücadelede kullanılabilecek fon toplamak amacıyla özel jetler ve süper yatlar başta olmak üzere “iklimi kirleten aşırı zenginlik” üzerindeki vergileri artırma çağrısı yaptı.
İngiltere Hazine Bakanlığı sözcüsü ise, “Mali olaylar dışında vergi değişiklikleriyle ilgili spekülasyonlar hakkında yorum yapmıyoruz” dedi.
Raporun yazarlarından Alex Maitland, “Bizim için en önemli bulgulardan biri, milyarderlerin sahip olabileceği en kirletici oyuncağın, belki bir roket gemisi hariç olmak üzere, süper yatlar olduğudur” dedi.
Yatırırımların emisyonları çok daha fazla
Ultra zenginlerin yatırımlarından kaynaklanan sera gazı emisyonları ise yatlarından ve jetlerinden çıkan CO2’den 340 kat daha fazla. Çalışmada incelenen 50 milyarderin portföyleri ortalama olarak ana ABD hisse senedi endeksine yapılan bir yatırımdan neredeyse iki kat daha fazla kirletici. Bu hisselerin neredeyse yüzde 40’ı petrol, madencilik, nakliye ve çimento gibi emisyon yoğun endüstrilerine yapıldı. Şirketlerin çoğu ayrıca iklimle ilgili eylemleri geciktirmek veya engellemek için lobiciler ve pazarlama uzmanları işe aldı.
Oxfam’a göre, bu kişiler ve şirketler varlıklarını düşük karbon yoğunluklu fonlara aktarsalardı, yatırım emisyonları 13 kat daha düşük olurdu.
Karbon eşitsizliğinin maliyeti: 1.5 milyondan fazla ölüm
Raporda ayrıca karbon eşitsizliğinin ölümcül sonuçlarına da yer verildi: Önümüzdeki yüzyılda, en zengin yüzde 1’in 2015 ile 2019 yılları arasında tüketim emisyonları nedeniyle 1,5 milyon fazla ölüme neden oldu.
Son 30 yıldır bu zengin kesimin tüketim emisyonlarının küresel ekonomik çıktıyı 2,9 trilyon dolar düşürdüğü ve yıllık 14,5 milyon insanın kalorifik ihtiyacına eşdeğer ürün kayıplarına yol açtığı belirtiliyor.
Oxfam’ın kıdemli iklim adaleti politikaları danışmanı Chiara Liguori, şunları söyledi:
“Kanıtlar açık: En zenginlerin lüks yaşam tarzlarından ve daha da önemlisi kirletici yatırımlarından kaynaklanan aşırı emisyonları eşitsizliği, açlığı körüklüyor ve hayatları tehdit ediyor. Onların pervasızca kirletmesinin, kolektif geleceğimizi tehdit eden krizi körüklemesi sadece haksızlık değil, aynı zamanda ölümcül. Bu rapor, aşırı servete uygulanan daha adil vergilerin, iklim eylemlerini hızlandırmak ve eşitsizlikle mücadele etmek için hayati önem taşıdığını gösteriyor; buna özel jetler ve süper yatlarla başlanabilir.
Bu lüks oyuncakların sadece aşırılığın sembolü olmadığı açık; bunlar insanlara ve gezegene doğrudan bir tehdit oluşturuyor.”
Kaynak: Yeşil Gazete
