İsviçre’nin 50 ayrı noktasında bu yıl bir kez daha kadın örgütleri, sendikalar, partiler ve göçmen kadın örgütlerinin çağrısıyla kadınlar 14 Haziran’da gün boyu eylemler yaptı, sokağa çıktı. USS/SGB (İsviçre Sendikalar Birliği) akşam saatlerinde yaptığı basın açıklamasında 300 binden fazla kişinin feminist greve katıldığını duyurdu.
Zürich gün boyu devam eden kadın direnişine tanıklık etti. Saat 12’den itibaren şehrin değişik noktalarında farklı eylemler gerçekleşti. Şehir trafiğinin alt üst olduğu eylemlerde polisin müdahalesi protesto edildi.
Farklı dillerin aynı talebi: ‘jın, jiyan, azadi’
Büyük eylem ise saat 17 de başladı. Toplanma alanı kısa sürede kadınlar ile doldu taştı. Artık her yer coşku ve neşe içinde haykıran kadınların eylem ve miting alanı olmuştu.
En önde “Feminist Grev – Jın, jiyan, azadi” pankartı ile yürüyüş saat 18’de başladı. Hemen her konuda pankart ve dövize rastlamak kadın hareketi bakış açısının zenginliğini gösteriyordu.
Son yıllarda kadın meselesine dair olup bitenler, savaş ve silahlanma, iş hayatındaki kısıtlamalar, açlık ve yoksulluk gibi konulara dikkat çeken, “Sağlık personeli için yeterli ücret”, “Kapitalizm yıkılsın”, “Bizsiz dünya durur”, “Bugün grev, yarın devrim”, “Emeklilik yaşının artırılmasına hayır”, “Eşit işe eşit ücret”, “Kadın mücadelesi sınıf mücadelesidir”, “Savaşa ve silahlanmaya hayır”, “Kadınlar bütün dünyada barış istiyor” gibi dövizler her tarafta görünüyordu.
Enternasyonal dayanışma öne çıktı
Feminist Grev’de dikkat çeken en önemli olgusu ise büyük çoğunluğun genç kadınlardan oluşmasıydı. 120 binden fazla kadının katıldığı ve şehrin dört bir yanını kaplayan yürüyüş boyunca kadınlar duvar yazılamaları yaptılar. Özgürce hareketlerin sergilendiği yürüyüşte kadınlar zaman zaman müzik gruplarının ritmine uyarak hep birlikte dans ettiler.
Eylemde enternasyonal dayanışma, ön plana çıkan meselelerinden biri oldu. Latin ülkeleri, Türkiye, İran, Kürdistan ve Almanya gibi ülkelerden katılımcılar eyleme renk verdiler ve yöresel marşlarını söylediler. Akşam 22’ye kadar süren eylem coşkulu geçti.
Bern’de 50 bin kadın: Eşit işe eşit ücret!
Günboyu Bern şehrinin çeşitli merkezlerinde farklı temalarla gerçekleştirilen eylemlerin ardından saat 17:30’da Schützenmatte’de toplanan 50 bin kadın parlamento meydanına doğru yürüyüşe geçti. “Artık Yeter! Grevdeyiz” pankartıyla gerçekleştirlen yürüyüşte genç kadınların katılımı dikkat çekiciydi. Şehrin en kalabalık caddelerinden geçerek parlamento meydanına ulaşan kadınlara Federal Konsey Üyesi Elisabeth Baume-Schneider ve İsviçre Parlamentosu’nun üyesi kadın Milletvekilleri de katıldı.
Renkli ve görkemli bir kalabalık Lozan’ı inletti
Lozan’da ise eylemler salı akşamı büyük katedralin mor ışıklarla aydınlatılmasıyla başladı ve Çarşamba sabahı tren istasyonunda şarkılar ve danslarla devam etti. “Feminist Grev Kolektifleri”nin ve sendikaların çağrısı üzerine çarşamba günü on binlerce kişi Lozan’da yürüyüş düzenledi. Kanton genelinde bütün gün süren eylemlerin ardından yürüyüşçüler, Place Saint-François Meydan’ında buluştu.
Polise göre 25 bin kişinin, organizatörlere göre 40 bin kişi yürüdüler. Pembe ve mor giysiler içindeki genç kadınlar, neşeli ve kararlı bir şekilde yürüyüşe katıldılar. “Grev ve seferberlik, çözüm bu” sloganı ile alanı adeta inlettiler.
‘Durursak gerileriz’
1991’deki ilk kadın grevinin simgesi ve başlatıcısı Christiane Brunner Lozan’daki yürüyüşe katıldı. Basına konuşan Brunner, “Hareketin devam ediyor olması iyi bir şey. Eğer durursak, geriye gideriz” dedi.
Durağanlaşan ya da genişleyen ücret farkları, 65 yaşına çekilen emeklilik maaşı, emekli maaşlarına yönelik saldırılar ve kadınlara, translara yönelik şiddetin artması gün boyunca sloganlar ve eylemlerle protesto edildi.
Farklı iş kollarında çalışan kadınlar ise bu eylemde taleplerini yeniledi. Eczane asistanları düşük ücretlerine ve adaletsiz çalışma koşullarına dikkat çekerek toplu iş sözleşmesi talep etti. CHUV (Lozan üniversitesi bölge hastanesi) önünde toplanan hemşireler bir “grévibus-grev otobüsü” oluşturarak Saint-François Meydan’ına varmadan önce çeşitli işyerlerine uğradılar ve eyleme katılım çağrısı yaptılar.
Le Sentier’de, çoğunluğu saatçilik sektöründe çalışan işçi kadınlardan oluşan 300 kişi daha iyi ve eşit ücret talep etti. UNIA sendikasından Nicole Vassalli “İsviçre Federal İstatistik Ofisi’ne göre saatçilik %24.9 ile en büyük ücret eşitsizliğine sahip sektördür ve bu eşitsizliğin büyük bir kısmı açıklanamaz eşitsizlikler olarak nitelendiriliyor. Oysa bu sektör çok iyi durumda olan lüks bir sektör,” dedi.
İşçi ve sendikacı Liliane Valceschini’nin (1937-2019) Christiane Brunner ile birlikte fikri başlattığı 1991 Kadın Grevi’nin doğduğu bu tarihi yerde, kadın işçiler sorumluluk pozisyonlarına daha iyi erişim için cinsiyet eşitliği talep eden sloganlar attılar.
Luzern’de temizlik işçileri iş bıraktı
Luzern’de 25 kadın işçinin öncülüğünde ve diğer işçilerin de katıldığı iş bırakma eylemi gerçekleştirildi. Temizlik İşçileri Luzern’deki SOS Reinigung şirketini abluka altına aldılar ve çalışmaları engellediler. Ödenmeyen seyahat ücretleri, ücretlerin geç ödenmesi, mobbing ve ayrımcılığa karşı iş bırakan kadınlar eşit işe, eşit ücret talep ettiler. Üye oldukları sendikaya göre, bu eylemin ardından şirket grevcilerin taleplerine yanıt vermeyi ve Unia ile bir anlaşma imzalamayı kabul etti.
‘Eşitlik istiyoruz fikrinizi değil’
Sion’da 5 bin kişinin katıldığı yürüyüş günün erken saatlerinde Valais’li kadınların isimlerinin verildiği caddelerin olduğu güzergahta başladı. Her yaştan insanın oluşturduğu kalabalık, “Eşitlik istiyoruz, sizin fikrinizi değil”, “Başkan olmak istiyorum, prenses değil” gibi sloganlar içeren pankartlar taşıdı.
Cenevre’de 8 bin 500 kişi sokağa çıktı
Cenevre Gölü’nün sonunda yaklaşık 8 bin 500 kişi sokağa çıktı. Her kuşaktan kadınlar, çok sayıda genç ve çocuk Cenevre sokaklarında düzenlenen şenlikli kortejde yer aldı. Cenevre’nin yeni seçilen dört kadın meclis üyesi kurulan sahnenin önünde yer aldı.
“Ataerkillik istemiyoruz”, “Vazgeçmiyoruz” ve “Tecavüze hayır” yazılı pankartlar taşınırken, ses sistemlerinden müzik sesi yükseldi.
Evrensel / Gaste Avrupa
