Rusya, sona eren olan tahıl anlaşmasını uzatmayacağını açıkladı ve taleplerinin karşılanması durumunda tekrar anlaşmaya döneceğini bildirdi.
Ukrayna’nın düzenlediği belirtilen Kırım’daki saldırıdan sonra Rusya, dün gece sona eren olan tahıl anlaşmasını uzatmayacağını açıkladı. Kremlin, kararın daha önce alındığını saldırıyla ilgilisi olmadığını kaydetti. Rusya, taleplerinin karşılanması durumunda tekrar anlaşmaya döneceğini bildirdi.
Anlaşma geçen yıl Türkiye ve Birleşmiş Milletlerin (BM) arabuluculuğunda, savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında mahsur kalan tahılın ihracatının devam etmesini sağlamak amacıyla imzalanmıştı. Anlaşma kapsamında son gemi, pazar günü Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan ayrılmıştı.
KIRIM KÖPRÜSÜ VURULDU: İKİ SİVİL ÖLDÜ
Rusya ile Kırım’ı birbirine bağlayan Kerç Boğazı üzerindeki köprüye yönelik pazar gecesi düzenlenen saldırıda, o sırada köprüden geçmekte olan araçta bulunan bir çift hayatını kaybetti, çocukları ise yaralandı. AFP’ye bilgi veren Ukraynalı bir yetkiliye göre saldırı Kiev yönetimi tarafından gerçekleştirildi. Yetkili, “Kırım köprüsüne düzenlenen saldırı deniz kuvvetleri ve SBU’nun (Ukrayna Güvenlik Servisi) operasyonudur” dedi. Aynı kişiye göre saldırı, suda giden İHA’lar (insansız hava aracı) ile yapıldı.
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova saldırıdan Ukrayna’nın yanı sıra İngiltere ve ABD’yi sorumlu tuttu. Zaharova, “Kırım köprüsüne yönelik saldırı Kiev rejimi tarafından yapıldı. Bu rejim teröristtir ve uluslararası bir suç örgütünün tüm özelliklerine sahiptir” diye konuştu. Zaharova, “Kararlar Ukraynalı yetkililer ve ordu tarafından, Amerikan ve İngiliz istihbarat örgütleri ve politikacıların doğrudan katılımıyla alınmaktadır. ABD ve İngiltere terörist devlet yapısından sorumludur” iddiasında bulundu.
Rus basınındaki haberlerde, köprüdeki araç yolunun hasar gördüğü ancak köprünün ayaklarının sağlam olduğu aktarıldı.
“TAHIL ANLAŞMASI UZAMAYACAK”
Saldırının ardından Moskova, süresi sona eren olan Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılmayacağını bildirdi.
Rusya, anlaşmanın bittiğini Belarus’taki büyükelçisi aracılığıyla Ukrayna’ya iletti. Moskova’nın Belarus Büyükelçisi Boris Gryzlov, elçilikten Ukrayna’ya diplomatik kanallar aracılığıyla bir nota gönderildiğini ve anlaşmanın 18 Temmuz’dan itibaren feshedileceğini söyledi.
Kremlin’den yapılan açıklamada ise bunun köprü saldırısıyla ilgisi olmadığı, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in kararını saldırıdan önce verdiği kaydedildi. Moskova, kararla ilgili Türkiye’yi de bilgilendirdi.
Kremlin Sözcüsü Dimirty Pestov, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ne yazık ki bu Karadeniz anlaşmalarının Rusya’yı ilgilendiren kısmı şu ana kadar uygulanmadı, dolayısıyla etkisi sona erdi” dedi.
Temmuz 2022’de BM ve Türkiye’nin arabuluculuğundan varılan anlaşma, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle limanlarda abluka altında olan Ukrayna tahılının güvenli bir şekilde ihraç edilmesini sağlayarak savaş sonrası yükselen küresel gıda krizini hafifletmeyi amaçlıyordu. Anlaşma daha önce birkaç kez uzatılmıştı.
Rusya ve Ukrayna, dünyanın en büyük tarım üreticilerinden ikisi ve buğday, arpa, mısır, kolza tohumu, kolza yağı, ayçiçeği tohumu ve ayçiçeği yağı piyasalarında önemli etkileri var. Rusya aynı zamanda gübre pazarında da hakim konumda.
RUSYA’NIN İTİRAZLARI
Putin geçen hafta yaptığı açıklamada anlaşmanın Rusya ile ilgili bölümlerinin uygulanmadığını ve bu nedenle zihinleri odaklamak için Rusya’nın katılımını askıya almayı düşündüğünü ve koşulları yerine getirildiğinde ülkesinin anlaşmaya döneceğini açıklamıştı.
Rusya’nın gıda ve gübre ihracatı, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi gerekçesiyle uygulanan Batı yaptırımlarına tabi olmasa da Moskova, ödemeler, lojistik ve sigorta konusundaki kısıtlamaların sevkiyatlara engel teşkil ettiğini söylüyor.
Rusya geçtiğimiz yıl Karadeniz anlaşmasının uzatılması konusunda üç kez mutabakata varmış, ancak Kırım’daki filosuna yapılan insansız hava aracı saldırısına tepki olarak ekim ayı sonunda katılımını kısa bir süre askıya almıştı.
Rusya ayrıca yoksul ülkelere yeterince tahıl ulaşmadığı eleştirisi yapıyor. Birleşmiş Milletler ise bu anlaşmanın gıda fiyatlarının dünya genelinde yüzde 20’den fazla düşmesine yardımcı olarak bu ülkelere fayda sağladığını savunuyor.
RUSYA’NIN BUĞDAY SEVKİYATI EN YÜKSEK SEVİYEDE
Bu arada, Euronews’un haberine göre Rusya’nın buğday sevkiyatları tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. ABD Tarım Bakanlığının tahminlerine göre, 2022-2023 ticaret yılında 45.5 milyon metrik ton buğday ihraç eden Rusya’nın 2023-2024 yıllarında 47,5 milyon metrik tonluk bir rekor daha kırması bekleniyor
TEPKİLER
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, tahıl koridoru anlaşmasını askıya alınmasıyla ilgili açıklamasında, “Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin çabalarına rağmen Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimini bitirmeye yönelik hareketini kuvvetle kınıyorum” ifadesini kullandı. Almanya’dan da Rusya’ya anlaşmaya geri dönme çağrısı geldi.
Almanya, Moskova’ya anlaşmanın uzatılması çağrısında bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmanın devamı için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceğini söyledi.
Kaynak: Evrensel
