fbpx

Çepni Köyü’nün 1576 yılına ait Mufassal Tahrir Defteri

Paylaş

Bu kısa makalede Tapu Kadastro Arşivi Kuyud-ı Kadime Arşiv Kataloğu’nda yer alan Emlak nahiyesine bağlı Çepni Köyü’nün 1576 tarihli Mufassal Tahrir Defteri’ne değinilmeye çalışılacaktır (1)

Çepni Köyü 16. Yüzyılda ve 1834 ile 1845 yıllarında Bozok sancağına tabii Emlak nahiyesine bağlıdır. Ve bu dönemlerde Müslüman nüfusla Gayrimüslim nüfus birlikte yaşamışlardır.

Çepni Köyü’nün 1576 tarihli Mufassal Tahrir Defteri çok önemli verileri içeren bir defterdir.

Defterde okunamayan kişi adları ve lakaplar (?) ifade edilmiştir.

Defterde vergileri gösteren rakamlar siyakat rakamları olduğundan (…)  olarak yazılmıştır.

Bu tarihte görüldüğü gibi gerek Müslüman nüfusun ve gerekse Gayrimüslim nüfusların yaşlılarına, yetişkinlerine ve çocuklarına yer verilmiştir.

Makalenin konusu gerek Müslüman nüfusun ve gerekse Gayrimüslim nüfusun yaşlılarının, yetişkinlerinin, çocuklarının, kimlerden ne kadar vergi alındığının istatistiki verileri olmadığı için bu tarz istatistiki verilere değinilmemiştir.

Belgenin transkriptinde de görüleceği üzere 1576 tarihinde Çepni Köyü’nde Müslüman nüfus ile Gayrimüslim nüfus bir arada yaşamaktadırlar.

Çepni Köyü’nün 1576 tarihli Mufassal Tahrir Defterinde de görüldüğü gibi Müslüman nüfusa ayrılan bölümde bir müderris (Medrese ve büyük camilerde yüksek seviyede ders okutan icazetli alim, medrese hocası) bir imam ve bir hoca kaydı bulunmaktadır.

Gayrimüslim nüfusa ayrılan bölümde ise Müderris, İmam ve Hoca bulunmamakta, “Muhtar” bulunmaktadır.

Keza bu bölümde Gayrimüslim nüfusun din görevlisi bulunmamaktadır.

Bu Defterde Müslüman nüfustan alınan vergiler Bennak (Osmanlı Devletinde toprak sahibi olan babalarının yanında yaşayan erkeklerin evlendikleri zaman ödedikleri vergi), Caba (işleyecek toprağı bulunmayan ve başkalarının toprağından işçilik yapanlardan alınan vergi), Çift Resmi (hem toprağa bağlı olarak, hem de hane başına alınan bir vergi), Mücerred (Osmanlı Devletinde Müslüman bekar erkeklerden alınan bir vergi çeşidi) ve Nim (Yarı, yarım, buçuk) vb. başka vergilerdir.

Bu vergiler Gayrimüslim nüfustan da alınmıştır.

16. Yüzyılda gerek Müslüman nüfustan ve gerekse de Gayrimüslim nüfustan alınan vergilere detaylı olarak Cengiz Becermen’in “Klasik Dönem Osmanlı Vergi Sistemi ve Vergi Türleri” adlı eserinde yer verilmiştir (2)

Defterde yer alan “Gebran” Müslüman olmayan halkı ifade etmek için kullanılmıştır.

Yine görüldüğü gibi Defterde Müslüman nüfus 52 kişi olarak kaydedilmiştir.

Fakat Gayrimüslim kişi nüfusu sayı olarak kaydedilmemiştir.

Müslüman nüfusta 1 kalfa, 2 usta ve 1 köle kayıtlıdır.

Gayrimüslim nüfusta ise meslek sahibi ve köle kaydı yoktur.

Çepni Köyü’nün 1576 tarihli Mufassal Tahrir Defterinde yer alan bilgiler şöyledir:

“… Defter: TK.GM.d

Yer bilgisi: 45

Tarih: H. 29.12.983 (30 Mart 1576)

Sayfa: 108

Karye-i Çepni tabi-i Emlak

Mevlana Abdi Müderrisİmam NusretCafer Abdal Nimİmamkulu Abdal BennakErkulu Abdal NimCem Cuma Dede NimUğurlu veled-i O CabaAhmet Abdal veled-i Miran Abdal
Mestanekulu Dede NimKoğus? veled-i O CabaMustafa veled-i İsa Hoca BennakMusa veled-i O CabaMustafa veled-i Duldu BennakHüseyin veled-i O CabaMestan veled-i Suban BennakMehmet veled-i O Mücerred
Ali birader-i O MücerredAhmet birader-i veled-i Suban BennakÜveys veled-i O CabaMehmet veled-i Suban BennakRamazan veled-i O MücerredDurak veled-i Eymir BennakAli veled-i O BennakAli veled-i Satılmış Bennak
Mahmut veled-i O CabaÜveys veled-i Adilcan Bennak      
Nökeran-ı Memiş Bey       
Mirahur Ahmet veled-i Yahyaİhsan? Birader-i OAli veled-i EmrullahSufi birader-i OHalil veled-i EymürGül Efiyar veled-i EsatMustafa veled-i MahmutSaraç Uğurlu veled-i O  
Kara veled-i OMahmut birader-i OYakup veled-i ÇelebiArslan veled-i BayındurMurat veled-i Şeyhi Maksut birader-i OMusa veled-i OYusuf veled-i Şeyhi  
Pir Budak veled-i YusufAli veled-i ŞeyhiVeli birader-i ONeferen 52      
Abdülkadir veled-i Bayramkulu  Ali veled-i OCafer birader-i OVeli birader-i OAbdülcelil veled-i BayramkuluAbdülhayy? birader-i OMehmet birader-i OHalil veled-i Yolkulu
Emin birader-i OPerver veled-i Abdullah  Cafer veled-i AbdullahHabip veled-i BehramMustafa veled-i HimmetYusuf veled-i Güle?Abdürrezzak veled-i Piricanİbrahim veled-i Hacı Kalfa
İshak veled-i OMustafa veled-i OAziz veled-i DivaneLatif veled-i Boz AliMehmet Kâtip veled-i OAdilcan veled-i Zünnas?Rıdvan veled-i AbdullahGöğüş? veled-i Durak  
Çırak birader-i ORıdvan veled-i OVeli veled-i ÜveysMustafa veled-i UğurluZinnas? veled-i AbdullahAlinas veled-i AbdullahAyvati veled-i SevindikAbdurrahman Hacı veled-i Pir Hacı
Gebran         
Babacan veled-i Asador NimAltun veled-i O BennakAsaron veled-i O MücerredKiregos veled-i Ahican NimAğca veled-i Babacan MücerredSerkis veled-i Kara Durdu NimAğadad veled-i O CabaYovan veled-i O Bennak
        
Muhtar veled-i Mercan BennakSurp veled-i O MücerredParis veled-i Arslan Nim  Bedros veled-i O MücerredDevas veled-i Has NimMerküri veled-i Nazaran NimHaderes veled-i Vartuvan NimDedek veled-i Tomas Nim  
Tador veled-i O MücerredSerkis birader-i O MücerredAltun veled-i Vasil NimEkop veled-i O BennakBogos birader-i O MücerredBogos veled-i Sadi NimSerkis veled-i O MücerredDahor veled-i Sadi Bennak  
Panos veled-i Saro NimMelkon birader-i O NimHoko veled-i Saro Nim Yoseb veled-i O MücerredMagam veled-i Vankon NimTorse veled-i Darük NimPolat birader-i O BennakKaraarslan veled-i Aydın Nim  
Mikail veled-i Derbadon NimGökçe veled-i Hacok NimKöro veled-i Minnet? NimKirekos veled-i Tordonik BennakSemaven veled-i Kâmin NimAndrebas veled-i O BennakKirkor veled-i Serkis Nim  Enci veledi Eyük Nim
Hazar veled-i O BennakMarat veled-i Enci BennakMenlik veled-i Mihr NimMagam veled-i O BennakTordik veled-i Sürh NimArmağan veled-i Sürh BennakEdekeder veled-i Sürh BennakAyvat veled-i Eymir Bennak  
… veled-i Egri NimKirkor veled-i Mercan        
…-i Memiş Bey ve İsa Bey der karye-i mezkûre       
Hurrem Sutası? Veled-i AbdullahUzun Hasan veled-i AbdullahMacar Hasan veled-i AbdullahFaik veled-i Abdullah  Hacı Pirmerd? Veled-i AbdullahYusuf veled-i AbdullahGül Hasan veled-i AbdullahKöle Pirmerd? Veled-i Abdullah  
Hasan Koç veled-i AbdullahHalil veled-i OFerhat ekmeği müttefik resm-i kileUsta Mercan veled-i AbdullahUsta Ali ArapDiğer Pirmerd A’maKara Abdullah ArapMehmet veled-i Pervane
  Ciran veled-i Abdullah  Ömer veled-i O      
        

Memiş Bey Çiftliği Bozok Livası Beyi defter gereğince yarım öşre dönüştürülmüştür. Şu anda bahsedilen tasadduk öşrü verir.

Hasıl;

Resm-i pembeKileCabaHınta (buğday)Şai’ir (arpa)Resm-i meyva
Adet-i ağnam (koyun vergisi)Resm-i arus  Asiyab  Resm-i …  Resm- bostan  Resm-i …
Bad-ı hevaResm-i Tapu    
    

KAYNAKÇA

  1. TKG KK TT.d 45
  2. Cengiz Becermen Klasik Dönem Osmanlı Vergi Sistemi ve Vergi Türleri Vergi Müfet tişleri Derneği Yayınları Sayfa 32, 33, 34, 35, 45