fbpx

AİHM’de Türkiye Zirvede: Hak İhlalleri ve Kritik Kararlar

Paylaş

Mahkemeye toplam 60 bin 350 dava başvurusu bulunurken, bunların 21 bin 600’ü Türkiye kaynaklı oldu. Böylece Türkiye, AİHM’in toplam iş yükünün yüzde 35,8’ini oluşturdu

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2024 yılına ilişkin bilançosunu açıkladı. Mahkemenin yoğun iş yükü, yine en çok Türkiye’den gelen başvurularla şekillendi.

Hak İhlallerinde Türkiye Başrolde

2024 yılında AİHM’e toplam 28 bin 800 başvuru yapılırken, bu rakam 2023 yılına göre yüzde 17’lik bir düşüşü temsil ediyor. Ancak Türkiye’nin hâlâ en fazla başvuru yapılan ülke olması, ülkedeki ağır insan hakları ihlallerinin devam ettiğini gözler önüne seriyor. Türkiye’yi 8 bin 150 başvuru ile Rusya ve 7 bin 700 başvuru ile Ukrayna takip etti.

AİHM’in Türkiye hakkındaki kararları da endişe verici düzeyde. 2024 yılında Türkiye hakkında açıklanan 73 davanın 67’sinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) en az bir maddesinin ihlal edildiğine hükmedildi. Bu ihlallerin 19’u “özgürlük ve güvenlik hakkını” düzenleyen 5’inci madde, 15’i “ifade özgürlüğünü” düzenleyen 10’uncu madde ve 13’ü “adil yargılanma hakkını” düzenleyen 6’ncı madde kapsamında gerçekleşti.

2025’te Kritik AİHM Kararları Kapıda

2025 yılı, Ankara için hukuki ve siyasi açıdan zorlu geçecek. AİHM gündeminde, Selahattin Demirtaş, Osman Kavala, Can Atalay ve Abdullah Öcalan ile ilgili davalar yer alıyor. Bu kararlar, Türkiye’nin hukuk sisteminin uluslararası alanda nasıl değerlendirildiğine dair önemli sonuçlar doğurabilir.

Özellikle Abdullah Öcalan’ın İmralı’daki tecrit koşullarına ilişkin başvurusu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında kritik bir sınav niteliğinde olacak. Benzer şekilde, Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş davaları, Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulamadaki isteksizliğini bir kez daha gündeme taşıyabilir.

Öte yandan, Türkiye’deki futbol kulüplerinden ve hakemlerden gelen başvurular da AİHM gündeminde. Tahkim Kurulu’nun bağımsız olmadığı ve kararlarının keyfi olduğu iddiasıyla Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor gibi büyük kulüplerin de yer aldığı yaklaşık 60 başvuru, 2025’te karara bağlanacak.

Türkiye Avrupa’da Hukukun Gerilediği Ülkeler Arasında

AİHM’nin verileri, Türkiye’nin hukuk devleti ilkesinden uzaklaştığını ve Avrupa’nın en fazla insan hakkı ihlali yapan ülkelerinden biri haline geldiğini ortaya koyuyor. Keyfi tutuklamalar ve siyasi davalar, Türkiye’yi Avrupa Konseyi içinde hukuk ihlalleri açısından en sorunlu ülke konumuna getirdi.

Türkiye, kişi başına düşen başvuru oranı açısından Avrupa ortalamasının üzerinde yer alıyor. Avrupa genelinde her 10 bin kişiye 0,34 dava başvurusu düşerken, Türkiye’de bu oran 0,52’ye yükselmiş durumda. Hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusunda geriye gidişin sürdüğü Türkiye, demokratik değerlerle uyumlu bir yönetim anlayışı benimsemediği sürece, AİHM’deki başvuruların düşmesi de mümkün görünmüyor.

Gaste Avrupa