ABD’nin üç otomotiv tekelinde 13 bin işçinin grevine parça dağıtım merkezlerindeki 5 bin işçi daha katıldı. Sendika grevlerin etkili olduğunu söylerken, sendikayı etkisiz olmakla eleştirenler de var.
ABD’de üç otomotiv tekeli Ford, General Motors (GM) ve Stellantis’teki işçi grevi sürüyor. Şirketler işçilerin ücret artışı ve çalışma koşullarının iyileştirilmesine dair talepleri kabul etmemekte direnirken cuma günü Stellantis ve General Motors’un 38 parça dağıtım merkezinde çalışan 5 bin Birleşik Otomotiv İşçileri Sendikası (UAW) üyesi daha iş bıraktı. Bu tesisler 20 eyalete yayılmış durumda. Ford’da ise yeni greve gidilmedi. UAW bu şirketle görüşmelerde ilerleme sağlandığını açıkladı.
Diğer iki şirkette greve dahil olan işçiler Ohio, Michigan ve Missouri’deki montaj fabrikalarında bir haftadır grevde olan 13 bin işçiye katıldılar, böylelikle ülke çapında grev hattında olan işçi sayısı 18 bine yükseldi.
PARÇA DAĞITIM MERKEZİ NEDİR?
Labornotes’un haberine göre, parça dağıtım merkezleri (PDC’ler) bayilere satış sonrası yedek parça ve aksesuar tedarik ediyor ve bu da şirketlerin işlerinin çok kârlı bir parçası. Tesislerin çoğunda 50 ila 150 arasında işçi çalışıyor, ancak bazıları çok daha büyük. GM’ye göre, Burton, Michigan’daki Davison Road İşleme Merkezinde 1200’den fazla çalışan var ve ayda 9.9 milyon parça işleyerek yerel ve uluslararası müşterilerin siparişlerini karşılıyor. GM bir milyon metrekarelik tesise 168.5 milyon dolar yatırım yaptı.
UAW Başkanı Shawn Fain, haber sitesine yaptığı açıklamada, parça dağıtım merkezlerinin neden önemli olduğunu “Bunun birkaç nedeni var” diyerek açıkladı: “Sorunlarımızdan biri (işçiler arası) kademe farkının sona erdirilmesi. Birkaç yıl önce, bu şirketlerin tarihindeki en iyi zamanlarda ücretleri 25 dolarla sınırlandırılmıştı ve bunun değişmesi gerekiyor. Bu işçiler yeterince ezildi. Bu işçiler bizi ekonomik durgunluktan kurtardı. Herkes evinde oturup işten çıkarılırken onlar haftanın yedi günü çalışıyorlardı. Adil paylarını hak ediyorlar.”
Üç büyük otomobil üreticisi 15 Eylül’de başlayan grev öncesinde PDC’lerde greve gidilmesi ihtimaline karşı acil durum planları yapmaya başlamışlardı. Ford, 1200 sendikasız işçiyi PDC’lerde çalışmak üzere eğitmeye çalıştı ve Stellantis Şirketi de, Illinois eyaletindeki Belvidere kentinde bulunan bir tesiste parça stoklamak üzere sendikasız işçileri işe aldı.
HALKA, GREVCİ İŞÇİLERE DESTEK ÇAĞRISI
UAW Başkanı Shawn Fain cuma günü Facebook üzerinden yayımladığı canlı mesajda yeni grev hedeflerini açıklamış ve arkadaşlarından ve ailelerinden ABD başkanına kadar herkesi grev hattındaki işçilere katılmaya davet etti. Grev yapılan tesislerin ülkenin dört bir yanında olduğuna dikkat çekerek, “Her yerde olacağız” dedi.
Ayrıca, Toledo’daki Stellantis Jeep fabrikasından işçilerin Detroit’teki Ford Bronco fabrikasına ya da tam tersi şekilde gittikleri dayanışma konvoyları gibi üyelerden ortaya çıkan yaratıcılık örneklerini paylaştı.
UAW Lideri Fain, “Şirketlerin işleri düzeltmeye gücünün yeteceğini biliyoruz” , “Bu şirketlerin aklı başına gelene kadar parça dağıtımını durduracağız” dedi
FORD GÖRÜŞMELERİNDE İLERLEME
Fain, Ford ile müzakere masasında kaydedilen önemli ilerlemeleri de sıraladı. Şirket, 2009 yılında askıya alınan “hayat pahalılığı zammını” yeniden hayata geçirmeyi kabul etti. Sözleşme yürürlükte olduğu sürece işçiler fabrikaların kapanması durumunda grev yapma hakkına sahip olacak. Tüm geçici işçiler 90 gün sonra kadroluya dönüştürülecek.
Ford ve GM’nin bazı işletmeleri için kademeli ücretlendirmeyi kaldırmayı kabul ettiği de belirtildi. Ancak Stellantis, parça dağıtım kolu Mopar’da hâlâ daha düşük ücretleri sürdürmekte ısrar ediyor.
Bu arada Kanada’daki 3 büyük otomotiv şirketinde çalışan 18 bin işçiyi temsil eden Unifor, salı günü Ford ile geçici bir anlaşmaya vardı. İşçilerin dün anlaşmayı kabul edip etmeme konusunda oy kullanmaları bekleniyordu.
İŞÇİLER YENİ GREV KARARINI KUTLADI
GM’nin Willow Run Yeniden Dağıtım Merkezinde çalışan İşçi Terry Ward, UAW Başkanı Fain’in açıklaması sırasında fabrikada ilk vardiyada çalışıyordu. Herkesin cep telefonlarından dinlediğini ve sesin fabrikada yankılandığını söyledi. Duyuru yapıldığında, beşlik çakanlar ve yumruk tokuşturanlar olmuş. “Bundan sonra işler biraz yavaşlatıldı” dedi.
Bir başka ilk vardiya çalışanı Nicole Fuqua, yönetimin buna inanamadığını söyledi. Sendikanın parça merkezlerini hedef aldığını görmekten memnun, çünkü bu merkezler otomobil üreticileri için çok fazla kâr sağlıyor: “Eğer onlara zarar verecekseniz, en çok para kazandıkları yerden zarar verebilirsiniz.”
Bir başka İşçi LaShawn Dawkins de “Buraya gelip istediğimiz şeyi savunduğumuz için mutluyuz” dedi.
“DAHA GİDECEK YOLUMUZ VAR”
Dördüncü kuşak Ford işçisi olan Local 387 (sendikası) Üyesi Kayla Joseph “GM’deki kardeşlerimizi desteklemeliyiz” dedi. Bu sabah Ford’daki ilerlemeyi duyduğunda rahatlamıştı ama “Daha gidecek yolumuz var” diye ekledi.
Büyükannesi ve büyükbabasının emekli maaşının, babasının iki yıl sonra emekli olduğunda alacağı emekli maaşıyla tamamen aynı olduğunu söyleyen Joseph, bunun emeklilerin ne kadar uzun süredir zam almadıklarını gösterdiğin işaret ederek, “Hepimiz her an çekip gitmeye hazırız. Yönetime güveniyoruz. Shawn Fain verdiği sözleri yerine getirerek iyi bir iş çıkarıyor. İşçiler de dahil olmak üzere herkesi tetikte tutuyor” diye konuştu.
Angel Muniz, şu anda grevde olan Ford Bronco fabrikası Local 900’den kendi megafonuyla geldi. “Para yoksa, kamyon da yok!” diye bağırdı. Önceki gün dayanışma göstermek için Toledo’daki Jeep fabrikasına giden 60 araçlık konvoya katılmıştı. 11.5 yıllık kıdemi olduğunu ve sürekli acı çektiğini söyledi. Başlıca sorunlarından biri, kendisi gibi ikinci kademe işçilerin şu anda alamadığı emeklilik sonrası sağlık hizmetleri.
GÜÇLÜ DURMAK
UAW Başkanı Fain Cuma öğle saatlerinde Detroit’in dışındaki Stellantis’e ait bir depoya gitti. Oradaki işçiler turnikelerden geçerek ve kucaklaşarak işten çıktılar. Pazarlık komitesi üyeleri ve kırmızı tişörtlü destekçiler onları alkışlamak için oradaydı.
Stellantis’in 27 yıllık çalışanı Lisa Webster “Güçlü duruyoruz” dedi: “Bizim için doğru olanı yapmalarını hak ediyoruz. İflas ettiklerinde şirketi ayakta tutmak için 2008’de vazgeçtiğimiz her şeyi geri vermeleri gerekiyor. Kovid sırasında tüm fabrikaları kapattıklarında şirketi ayakta tuttuk. Mopar tüm karantina boyunca ayakta kalan ve çalışan tek fabrikaydı.
Stellantis parça dağıtım merkezlerini montaj tesislerinden ayırmak istiyor. Şirket 18 tesisin kapatılmasını ve bunların daha az sayıda ama daha büyük, Amazon benzeri devasa parça ve dağıtım merkezlerine dönüştürülmesini öneriyor.
Daha şimdiden Missouri’deki GM montaj tesisinin kapatılması, sendika üyelerinin işten çıkarıldığı Fairfax kentinde damgalı parça sıkıntısı yarattı. Ford, Michigan Montaj Fabrikasının gövde ve damgalama bölümlerinde çalışan 600 işçiyi işten çıkardı (Sadece son montaj ve boya bölümlerinde grev vardı). Sendika işçilere grev tazminatlarını ödeyeceğini açıkladı.
DİĞER FABRİKALARDA “FAZLA MESAİ REDDİ”
Grevde olmayan ve süresi dolan sözleşme kapsamında çalışmayı sürdüren işçilere ise Fain, şirketlerin yasal olarak ücretlerde ve çalışma koşullarında tek taraflı değişiklikler yapamayacağını söyledi. “Bir şeylerin değiştiğini görürseniz bunu bildirin” dedi.
Fain yine Facebook üzerinden yaptığı bir başka açıklamada da halen çalışmakta olan üyelere “Unutmayın, gönüllü fazla mesaiyi reddetmek sizin hakkınız” dedi.
Birçok fabrikadaki işçiler gönüllü fazla mesaiyi reddettiklerini bildirdi.
Sendika ayrıca grevde olan işçilerin grev çadırlarına, işçi grupları götürme geleneğini yeniden canlandırmaya da çalışıyor.
AÇIKLANAN YENİ GREVLER “YETERLİ DEĞİL” ELEŞTİRİLERİ
Öte yandan yeni grevlerin üç büyük tekeli işçi talepleri için zorlayacak nitelikte olmadığı eleştirileri yapanlar da var. Örneğin wsws.org haber sitesinde Eric London imzasıyla yayımlanan haberde yeni grevlerin şirketler için “sıfır etkisi” olacağı ileri sürüldü.
Yeni açıklama için “Wall Street’te rahatlamaya, yüzde 97’si topyekün grev yönünde oy kullanan işçiler arasında ise hayal kırıklığına yol açtı” yorumu yapılan yazıda şu eleştiriler dile getirildi:
“Fain ve UAW bürokrasisi, montaj veya parça fabrikalarını greve çağırmak yerine, sadece General Motors ve Stellantis’teki parça dağıtım merkezi işçilerini greve çağırdı. PDC olarak adlandırılan bu merkezler, otomobil tedarik zincirinin en sonunda yer alan ve bayilere tedarik sağlayan pazar sonrası tesislerdir.
PDC’lerdeki grevin üç büyüklerin üretimi üzerinde bir etkisi olmayacak. Fain ayrıca ‘Ford ile gerçek bir ilerleme kaydedildiğini’ belirterek Ford’un PDC’lerinde grev olmayacağını söyledi. Kanadalı sendika bürokrasisinin sınırın kuzeyinde bir grevi önlemek için Ford ile son dakikada vardığı anlaşma göz önüne alındığında bu önemli bir gelişme. İşçilere anlaşma hakkında hiçbir bilgi verilmedi ve bu hafta sonu oylama yapılacağı söylendi.
“ŞİRKETLER MEMNUN”
Fain’in açıklamasının ardından CNBC (haber kanalı), üç büyükler ve onların finansal destekçilerinin UAW’nin üretimi devam ettireceği haberine olumlu yanıt verdiğini belirtti: ‘Wall Street analistleri de dahil olmak üzere pek çok kişi, sendikanın iş bırakma eylemlerini Detroitli otomobil üreticilerinin, şirketlerin kârlılığı için hayati önem taşıyan tam boy kamyon fabrikalarına genişletmesini bekliyordu.’
UAW’nin Ford’un PDC’lerinde greve gitmeyeceğini açıklayan Fain, işçilere Ford’un ücretler konusunda ne önerdiğine dair herhangi bir bilgi vermedi. Fain bunun yerine Ford’un kâr paylaşımını sürdüreceğini ve elektrikli araçlara geçiş sürecinde işten çıkarılan işçilere iki yıl boyunca ‘Gelir koruması’ sağlayacağını söyledi. Bu, şirketin geçiş sürecinde iş gücünün neredeyse yarısını işten çıkarmayı planladığı gerçeğini gizlemekten başka bir şey değil. Ford CEO’su Jim Farley bu yılın başlarında ‘Bazı yerlerde kesinlikle çok fazla çalışanımız var, buna hiç şüphe yok’ demişti.
Fain, Ford’un 2009 hayat pahalılığı ayarlaması (COLA) formülünü kabul ettiğini ve geçici işçileri devredeceğini iddia etti. Ancak şeytan ayrıntıda gizlidir. Fain, geçici işçilerin 90 gün sonra yeniden işe alınmasının sadece mevcut işçilere mi yoksa tüm yeni işe alınanlara mı uygulanacağını belirtmedi. 2021 John Deere grevi sırasında, UAW TİS kazandığını açıkladı, ancak işçiler daha sonra formülün enflasyona ayak uydurmak için yeterli olmaktan uzak olduğunu öğreneceklerdi.
Duyurusu sırasında Fain, esas olarak işçilerin işte kalmasını sağlamakla ilgileniyordu. ‘Daha çoğunuzun yürümeye hazır olduğunu biliyorum’ diyerek işçilere ‘Bizimle kalın ve hazırlıklı olun’ diye yalvardı.”
NE OLMUŞTU?
Birleşik Otomotiv İşçileri Sendikası UAW, Ford, GM ve Stellantis şirketlerindeki yaklaşık 150 bin işçinin toplu iş sözleşmelerinin süresi 14 Eylül’de dolmuş ve yeni sözleşmeye yönelik görüşmelerden anlaşma çıkmaması sonrasında yaklaşık 13 bin işçi 15 Eylül’de greve çıkarılmıştı. Sendikanın grev oylamasında tüm işçilerin yüzde 97’si greve “evet” demişti.
Böylece sendikanın 88 yıllık tarihinde ilk defa 3 otomobil fabrikasının işçileri birlikte greve gitmişti.
Grev kararının ardından sendika üyesi işçiler, GM’nin Missouri’deki montaj fabrikasında, Michigan’daki Ford fabrikasında ve Ohio’daki Stellantis’in Jeep fabrikasında iş durdurmuştu.
Otomobil üreticileri ise greve, bazı fabrikalarında geçici işten çıkarmalara giderek karşılık vermişti. Ford, Michigan’daki montaj fabrikasında grev yapmayan 600 işçiyi geçici olarak işten çıkarırken, Stellantis de grev nedeniyle bir fabrikasında 68 işçiyi geçici olarak işten çıkaracağını, Indiana’daki iletim tesisinde ise işten çıkarmaların beklendiğini duyurmuştu. GM de Kansas’taki fabrikasında 2 bin işçiyi işten çıkaracağını açıklamıştı.
Sendika, otomobil üreticilerinden 4 yıllık süreçte yüzde 36 oranında ücret artışı, emeklilik desteklerinin iyileştirilmesini ve daha fazla ücretli izin talep ediyor. Bunun karşısında GM ve Ford yüzde 20’lik ücret zammı önerirken, Stellantis’in teklifi ise yüzde 17.5 düzeyinde bulunuyor.
Kaynak: Evrensel
