Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, bugün Fransa‘nın Strasburg kentinde toplandı. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi 30 Kasım – 3 Aralık tarihleri arasında yapacağı toplantılarda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin zorunlu din dersi ve cemevleriyle ilgili Alevilerin hakında vediği olumlu kararların AKP hükümeti tarafından uygulanmamasını da ele alarak inceleyecek.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu ( AABK) bileşenleri, AİHM’ın Aleviler ile ilgili verdiği kararların AKP iktidarı tarafından derha uygulanması için bugün Fransan’ın Strasburg kentindeki Avrupa Konseyi’nin önünde kitlesel bir basın açıklaması yaptı.
Basın açıklamasına AABK Eşit Başkanı Hüseyin Mat ve AABK yöneticileri, Almanya, Britanya, Fransa ve Avusturya Alevi Birlikleri Federasyonları’nın başkanları, yöneticiler ve Cemevleri’nde gelen Aleviler ve kısa adı FEDA olan Demokratik Alevi Federasyonu‘nun Eşit Başkanı Demir Çelik ile yol arkadaşları katıldı.
Dört dilde hazırlana basın açıklaması metninin Fransızcasını FUAF Eşit Başkanı Rozbi Demir, Almancasını Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu ( AABK) Diplomasi Komisyonu üyesi Aynur Özcan, İngilizcesini BAF Başkanı İsrafil Erbil, Türkçesini ise AABK Genel Sekereteri Erdal Kılıçkaya okudu.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Genel Sekreteri Erdal Kılıçkaya‘nın okuduğu metinde, şu ifadeleri yer alıyor:” Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmasını denetlemekle yükümlü Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, üç ayda bir yapılan rutin toplantısını gerçekleştirmek üzere 30 Kasım 2021 tarihinde Strasbourg‘ta bir araya geldi. Toplantının gündeminde AKP iktidarının ısrarla uygulamadığı “Cemevleri ve Zorunlu Din Dersleri Davaları” kararı sebebiyle alınabilecek yaptırımlar da var.
Zorunlu din derslerine karşı 12, Cemevleri davasına 203 kişinin yaptığı başvuruları karara bağlayan AİHM, Türkiye hükümetinin, zorunlu din dersleri uygulaması ve cemevlerine uygulanan ayrımcılık ve Alevi haklarının ihlal edildiğine hükmederek, derhal kararların uygulanmasını istemişti.
Bilindiği üzere AB Bakanlar Komitesi, 3-5 Aralık 2019 tarihlerindeki toplantısında da Aleviler lehine verilen kararların uygulanması ve yapılması için, AİHM, kararlarının uygulanmasının zorunluluğuna dair 46. Maddesine göre Türkiye’yi uyardı: ” Türkiye, daha fazla geciktirmeden, ailelerin dini ve felsefi inançlarını açıklamak zorunda bırakılmadıkları bir muafiyet sistemi gibi, sorunun giderilmesine dönük imkanları ortaya koymak zorundadır” diyerek kararlar almıştı.
AİHM, Alevilerin hukuksal davalarına ilişkin verdiği kararlara dair, Aleviler ve Türkiye’deki hak savunucuları, bu kararların uygulamasını talep etmesine rağmen bu 2 yıllık zaman dilimi süresinde AKP hükümeti tarafından olumlu hiç bir adım atılmamıştır.
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) eğitim hakkını düzenleyen 1 No’lu Protokolü’nün 2. maddesi; AİHS’nin ayrımcılık yasağını düzenleyen 14. maddesi ve düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü düzenleyen 9. maddesinin ihlal ettiğinden, 14 vatandaşın zorunlu din derslerine karşı açtığı davaları ve 16 Eylül 2014 tarihinde ise; Din ve vicdan özgürlükleriyle ilgili 9. Madde ihlal edilmesi nedeniyle, 203 kişinin Cemevleri davasını 3 Haziran 2015’te, haklı bulmuş ve karar bağlamıştı.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu olarak, Alevilere yönelik ayrımcılığın, AİHM tarafından haklı bulunmasının ardından, kararların bugüne dek uygulanmadığı gibi, o tarihten bugüne kadar, Alevilere yönelik her türlü doğrudan ve dolayı ayrımcılıkla karşı karşıya olduğumuzun tanığı ve takipçisiyiz.
AKP iktidarı, AİHM nezlinde yaptığı savunmalar ve Sünnilik eksenindeki değerlendirmelerle bu davalar karşı “yeni değişiklikler” adı altında AİHM kararlarını bertaraf ettiğini iddia etse de, hem Alevilerin, hem de Bakanlar Komitesi tarafından tespit edilen ihlallerin sürdüğü görüşünü korunmaktadır. AKP iktidarının iddiasının aksine, bugüne kadar zorunlu din dersleri ve cemevlerine yönelik inkar ve ayrımcılık konusunda, hukukun evrensel ilkeleri ve laiklik ekseninde, herhangi bir çözüm ortaya konulmadı, kararlar uygulanmadı ve Alevilere yönelik ayrımcılık artarak devam etti.
AABK ve biz Aleviler olarak, AİHM kararının derhal uygulanarak, zorunlu din derslerinin kaldırılmasını, Cemevlerine yönelik inkar ve ayrımcılığın durdurulmasını; aksi takdirde Komite’yi ilgili AİHM kararının uygulanması için gerekli tüm tedbirleri almaya çağırıyoruz.
Alevilerin temel talebi olan, eşit haklar ve eşit yurttaşlık hakkının hayata geçirilmesini savunuyor ve takipçi olmaya devam edeceğimizi ve hak temelli demokrasi mücadelemizi daha da toplumsallaştıracağımıza söz veriyoruz.”
Dört dilde yapılan basın açıklamasının ardından Alevi kurum başkanları ve temsilcileri de söz alarak kısa açıklamalar yaptılar.
Fransa Alevi Birlikleri Federasyonu ( FUAF) Eşit Başkanı Hakan Alca: ”Alevilerin mücadelesinin onurlu bir mücadeledir. AİHM kararlarını uygulamayan AKP iktidarının Alevilerin hak ve özgürlüklerine ilişkin dönem dönem dillendirdiği söylemler, iç boş şöylemelerdir!”
Britanya Alevi Birlikleri Federasyonu ( BAF) İsrafil Erbil: ”AİHM’nin kararlarının uygulanması için buradayız. Tüm haklarımızı alıncaya kadar mücadelemiz sürecek. Alevilik haktır, Aleviler vardı” dedi.
Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu Örgütlenme Sekreteri Mehmet Ali Çankaya: ”AKP hükümeti AİHM kararlarını uygulamak zorundadır. Haklarımızı alıncaya kadar devrimci- demokratik dostlarımızla beraber alanlarda, soklarda, meydanlara ve diplomatik alanda mücadeleye devam edeceğiz” dedi.
FEDA Eş Başkanı Demir Çelik: Binlerce yıldır egemenlerin Alevilerin hak ve özgürlük arayışların bastırmak için her yola ve yönteme baş vurdukların, Aleviler asimile etme çablarından hiçbir zaman vazgeçmediklerini, Alevilere yönelik her türlü karalamyı yaptıklarını belirterek, Alevilerin yürütükleri mücadelenin önemli bir aşmaya geldiğin ifade etti. Başkan Çelik, AİHM kararlarının Türkiye’de karşılık bulmadığını ve AKP iktidarı tarafından özellikle uygulanmadığını söyleyrek, AKP iktidarını AİHM kararlarına rağmen Alevilerin Cemevleri‘nin inanç merkezi olarak kabul edilmediğini ve Alevi çocuklarını çeşitli hilleli yollara başvurarak zorunlu din dersine göndermeye devam ettiğini hatırlattı.
Çelik, şunları ifade etti:” Biz Aleviler olarak AKP’nın bu yaklaşımlarının kabul edilemez olduğunu belirtiyoruz . Aleviler karşı yapılan haksızlıklar ve zulüm, AKP iktidardan yana olmayan tüm toplum kesimlerini ilgilendiren bir durumdur. Tüm ezilenler, hakları ellerinden alınanlar olarak hak ve özgürlükler konusunda birleşerek, eşitlikçi, demokratik bir anayasa için mücadele etmeliyi” deyerek sözlerini tamamladı.
AABK Eşit Genel Başkanı Hüseyin Mat: ”Avrupa Konseyi önündeyiz. T.C. hükümetinin olumsuzluğu devam ettirmesi nedeniyle bu toplantı bizim için önemlidir. AİHM’ın aldığı kararların uygulanmaması samimiyetsizliktir. Neden anlaşmalara ülkeler imza atıyor? Kararlar uygulanmalıdır. Uygulanmadığı taktirde Konsey gerekli kararları almalı.
Biz bugün yalnızca Alevilerin hakları için değil, bunlaral birlikte Selahattin Demirtaş, Osman Kavala ve zindanlarda tutsak tutulan binlerce tutsak içinde buradayız! Bu bağlamda demokrasiden, insan haklarından, hak ve özgürlüklerden söz ediyorsak Türkiye’nin adım atmaktan başka bir caresi yoktur!
Bakın biz bugün burada zorunlu din derslerinden söz ediyoruz, kimlikler zorla islam yazıdırlmasından söz ediyoruz, Cmevlerinin ibadetyeri olarak kabul edilmemesine itirazım var. Bunların bir an önce düzeltilmesini bırakın haftaya Eğitim Şuras toplancak. Dördüncü ve altıncı sınıflara Kuran kursunu mecburu kılacaklar. Kuran derslerini mecbur kılacaklar. Buda gösteriyor ki, AKP – MHP ne Kürtlerin ne Alevilerini yada başka ezilen kesimlerin hakkını verecek bir iradeye sahip değil.” dedi.
”Aksi takdirde Komite ile ilgili AİHM kararının uygulanması için gerekli tüm tedbirleri almaya çağırıyoruz. Alevilerin temel talebi olan, eşit haklar ve eşit yurttaşlık hakkının hayata geçirilmesini savunuyor ve takipçi olmaya devam edeceğimizi ve hak temelli demokrasi mücadelemizi daha da toplumsallaştıracağımıza söz veriyoruz.”
NE OLMUŞTU?
Zorunlu din derslerine karşı 12, Cemevleri ile ilgili 203 kişinin yaptığı başvuruları inceleyen AİHM, Türkiye hükümetinin, zorunlu din dersleri uygulaması ve Cemevlerine uygulanan ayrımcılık ve Alevi haklarının ihlal edildiğine hükmetmişti. AB Bakanlar Komitesi, 3-5 Aralık 2019 tarihlerindeki toplantısında da bu iki dosyanın ve Aleviler lehine verilen kararların uygulanması için yapılması için Türkiye’yi uyarmıştı.
AİHM, Alevilerin hukuksal davalarına ilişkin verdiği kararlara rağmen 2 yıllık zaman dilimi süresinde AKP hükümeti tarafından olumlu hiç bir adım atılmadı.
AİHM, 16 Eylül 2014 tarihinde Türkiye’nin düşünce, vicdan ve din özgürlüğünü düzenleyen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 9’uncu maddesini ihlal ettiğini saptamıştı. Mahkeme, 3 Haziran 2015’te ise Cemevlerine ayrımcılık yapıldığına dair şikâyeti davasını haklı bulmuştu.
Kaynak : AHA
